Vandaag college gehad over kolonialisme. Of, om dat vakgebied wat te versmallen maar toch ook weer niet, oriëntalisme. Onder oriëntalisme verstaan we over het algemeen de manier waarop het Westen naar het Oosten en zijn manier van leven kijkt.Wat is 'het Westen'?
Wat is 'het Oosten'?
Het Westen is Een beetje van jezelf, een beetje van Maggi.
Het Oosten is soto ajam of babi pangang.
Oriëntalisme is Lekka Lekka, van Lassie! Die dikke malloot uit die reclame met dat nep-accent. Oosters.
Als je het niet begrijpt, reageren.
Ter illustratie bij zijn verhaal over oriëntalisme introduceerde de docent ons het begrip "The Great Chain of Being", afgeleid van het gelijknamige boek van W.J. Lovejoy. Wat deze chain-theorie inhoudt, zien we in het plaatje. In een verticale voorstelling van de aarde en alles wat daar gebeurt, is God het allerhoogste. Dan komt de hemel met zijn angels & demons, dan de mens (man boven vrouw, welja), dan de dieren, de planten en tenslotte de stoffen ín de grond.
Lang ging het 'ontwikkelde' Westen er vanuit dat de wereld zo in elkaar stak. Tót aan de Franse Revolutie: liberté, egalité, fraternité.
Met de chain-theorie in het achterhoofd kon de kolonisator achteloos het systeem van slavernij goedpraten. "De orde der dingen is afhankelijk van hiërarchie. Alles wat zich in de ketting ónder jou bevindt, mag door jou gebruikt worden." Inderdaad, gebruikt. De Portugese, Spaanse en Nederlandse ontdekkingsreizigers bekeken de donkergekleurde bewoners van de vreemde gebieden alsof ze water zagen branden.
Waren het hoogontwikkelde dieren? Of halve mensen?
De ontdekkingsreizigers, bijbel onder de arm, in het hoofd en in het hart, redeneerden als volgt:
"Als de zwarten tot de dieren behoren, mogen we ze gebruiken. Maar behoren ze daadwerkelijk tot de mensen, dan moeten we ze voor hun eigen bestwil Verlichten." Wat betekende dat ze als slaaf verhandeld werden en zich, meestal kwaadschiks, tot christen lieten bekeren.
Uit memoires blijkt dat veel westerlingen de donkere vreemdelingen zelfs in het dierenrijk tot de middenmoot veroordeelden. Ze hadden meer ontzag voor de machtige olifanten. Die hadden zo'n fantastisch geheugen. Als je ze ooit een dienst bewees, vergaten ze dat hun leven niet meer.
Denk aan het jongetje uit de Rolo-reclame.
Waarom ik dit allemaal opschrijf? Het lijkt me niet verkeerd eens een informatief blogje neer te zetten. Al is het alleen maar omdat het bijdraagt tot mijn eigen begrip van de stof.
Toch?
2 opmerkingen:
Toch? Vast wel. Leuk dat de oude Lovejoy nog steeds voorbijkomt. Zijn beroemde boek staat hier in de kast stof te vangen.
Ik moest ook denken aan de theorie dat er een verband bestaat tussen de vorm van religie en de staatsvorm. In die theorie leidt het monotheisme als vanzelf tot een staatsvorm waarin een representant van God (koning, keizer, führer) autarkisch leiding geeft aan de maatschappij. Tot in de twintigste eeuw verdedigd: Zie het denken van Peter Petersen, tevens didacticus, en Carl Schmitt, tevens als jurist verbonden aan de Hitler-verering.
Inderdaad. Koningen als Lodewijk probeerden iedereen er constant aan te herinneren dat ze het land regeerden "bij de gratie Gods", om vervolgens grof zijn macht te misbruiken. Toen was het Franse Revolutie en ging hij op het hakblok...
Ik wist trouwens wel dat u het boek zou kennen. Uw enorme boekenkast ken ik alleen van filmbeeldjes, maar toch... ;)
Een reactie posten